Doğu İllerinde Üniversite Yatırımları Artıyor mu?

Doğu İllerinde Üniversite Yatırımları Artıyor mu?

Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, 21 Mayıs 2015 tarihinde Dicle Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ayşegül Jale Saraç’ı ziyaret etti. Bakan Yılmaz burada bakanlık olarak üniversitelere yaptıkları yatırımlardan bahsederek, son 12 yılda üniversitelere büyük yatırımlar yapıldığını belirtti. Bakan Yılmaz, bu yatırımlar arasında Doğu ve Güneydoğu illerindeki üniversitelere pozitif ayrımcılık yapıldığını iddia etti.

Doğu ve Güneydoğu Anadolu’daki üniversitelere yapılan yatırım, toplam yüksek öğretim yatırımının yüzde 18’i civarında

Bakan Yılmaz’ın iddiasını araştırmak için kendi bakanlığının web sitesinde yer alan kalkınma yatırımı verilerini kullanacağız.

Öncelikle Kalkınma Bakanlığı tarafından yükseköğretim kurumlarına yapılan yatırımların tablosuna bakalım.

Tablodan görüldüğü üzere, yükseköğretim kurumlarına yapılan yatırımlar son 12 yılda istikrarlı bir artış göstermiş.

Peki artan yatırımların Doğu ve Güneydoğu illerindeki üniversitelere dağılımı nasıl?

Kalkınma Bakanlığı’nın sağladığı yatırım ödenekleri son 12 yılda artış göstermiş. Bu artışın Doğu ve Güneydoğu illerindeki üniversitelere dağılımını da aşağıdaki tabloda görebilirsiniz. Belirtilmesi gereken önemli bir nokta, bu bölgelerde 2014 yılı itibariyle bulunan toplam 24 adet üniversiteden sadece 8 tanesi 2002 yılında faaliyette idi. 2008 yılında Adıyaman Üniversitesi’nin kurulmasıyla bu sayı 9’a çıktı. Ardından da 2009 ve 2010 yıllarından itibaren diğer üniversiteler bu listeye eklendi. Yani bu bölgedeki üniversitelere yapılan yatırımlar incelenirken bu sayısal dağılım da dikkate alınmalı. Aşağıdaki tablolarda 2002 – 2014 yılları arasında söz konusu üniversitelere yapılan kalkınma harcamalarının dağılımını görebilirsiniz.

Yeni üniversitelerin açılmaya başlandığı 2010 itibariyle bu illerdeki üniversitelere yapılan yatırım miktarında belirgin bir artış olduğu görülüyor.

Söz konusu illerdeki üniversitelere yönelik artan yatırım miktarının, toplam yatırım miktarına oranı da aşağıdaki tabloda mevcut.

Artan yatırım miktarına rağmen bu illerdeki üniversitelere yapılan yatırım oranlarının pek de değişmediği görülüyor. Özellikle 2013 yılında bu illerde bulunan 24 üniversiteye yapılan yatırım harcamalarının toplam yatırım harcamalarının yüzde 20’si olduğu görülüyor ve bu en yüksek oran. Nitekim söz konusu oran 2014 yılında yüzde 18’e gerilemiş. 109 devlet üniversitesi içinde 24 tanesine yapılan yatırımın, eşit dağılım olduğu varsayılırsa, ortalama olarak yüzde 20’lerde olması gerekiyor. Ancak tablodan da görüleceği üzere Doğu ve Güneydoğu illerindeki üniversitelere özel yapılan bir pozitif ayrımcılık söz konusu değil zira yatırım oranları yüzde 20’nin altında kalmış.

Bölgede Üniversite Sayıları Hızla Artıyor

Fakat, bu illerdeki artan üniversite sayısı düşünüldüğünde, hali hazırda Doğu ve Güneydoğu bölgelerine öncelik verildiği söylenebilir. Diğer bir deyişle, yapılan yatırım oranları değişmese de, bir taşınmaz olarak üniversite kurulması da yatırımlar arasında sayılabilir. Bu açıdan bakıldığında üniversite sayısındaki artış konusunda Doğu ve Güneydoğu illerine karşı pozitif bir ayrımcılık olduğundan bahsedilebilir.

Sonuç olarak Bakan Yılmaz’ın iddiasındaki bağlam yeterince net değil, bu sebeple Bakan Yılmaz’ın iddiasında kısmen doğruluk payı vardır.