Rusya ile Krizin Ekonomiye Yansımaları

Rusya ile Krizin Ekonomiye Yansımaları

Rusya ile uçak düşürülmesi ile yükselişe geçen gerginlik devam ediyor. Türkiye’nin hava sahasını işgal ettiği gerekçesiyle Rus jetini düşürmesinin ardından, Rusya’dan Türkiye’ye yönelik çeşitli yaptırımların uygulanacağı açıklaması geldi. Rusya Devlet Başkanı Putin’in yaptığı açıklamalarda, Türkiye’den yapılan ithalata kısıtlamalar getirileceği, ayrıca Türkiye’ye paket tur satımlarında da sınırlamalar önerileceği belirtildi. Böylece güvenlik endişelerinin yanı sıra, ekonomik açıdan da iki ülkenin ilişkileri zor bir noktaya gelmiş oldu.

Özellikle Rus turistlerin yoğun bir şekilde ziyaret ettiği Antalya açısından da gelecek sezona dair beklentiler karamsarlaştı. Bu çerçevede TBMM’de açıklama yapan CHP Milletvekili Osman Budak, Türkiye ve Rusya arasındaki krizin derinleşmesi ile Türkiye’nin 20 milyar dolara yakın bir kaybı olabileceğini iddia etti. Budak iddiasında, ihracat alanında 6 milyar dolar, turizm alanında 6-7 milyar dolar, bavul ticareti açısından da 2013 yılında 8.5 milyar dolarlık, 2014 yılında ise 6 milyar dolarlık gelir elde edildiğini savundu.

Rusya ile Dış Ticaret Hacmi Azalma Eğiliminde

TÜİK ve Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre, Rusya ile yapılan dış ticaret kalemleri aşağıdaki tabloda incelenebilir. Tabloya göre Rusya’ya yapılan ihracatta da Rusya’dan yapılan ithalatta da nisbi bir düşüş söz konusu. Rusya’ya yapılan ihracat 2013 yılında yaklaşık 7 milyar dolar iken, bu rakam 2014 yılında yaklaşık 6 milyar dolara gerilemiş. 2015 yılının Ekim ayını kapsayan güncel verilere göre yaklaşık 3.1 milyar dolarlık bir ihracat söz konusu iken, ithalat 17.3 milyar dolar olmuş. Rusya’ya yapılan ihracat geçen yılın aynı döneminde yaklaşık 5 milyar dolar idi. Dolayısıyla ihracatta belirgin bir düşüş var.

CHP Milletvekili Budak’ın ihracat ile ilgili aktardığı bilgiler verilerle örtüşüyor.

Bavul Ticareti Ne Durumda?

Özellikle 90’lı yıllarda İstanbul Laleli semtiyle ve Rus turistlerle özdeşleşen bavul ticareti de aslında Türkiye ve Rusya arasındaki ticaretin önemli bir kısmını oluşturuyor. Mahfi Eğilmez’in analizine göre, 2014 yılında bavul ticareti aracılığıyla Türkiye’ye gelen katkı 8.6 milyar dolar olmuş. Fakat bu tutarın içinde artık yalnızca Rus pazarı değil, İran, Libya gibi pazarlar da var. Ancak yine de yapılan bavul ticareti için Rusya’nın payı %49.

Merkez Bankası’nın yayınladığı Ödemeler Dengesi raporu da Eğilmez’in yazısını doğrular nitelikte. Bu rapora göre, Rusya’ya yapılan bavul ticareti 2012 yılında 6.3 milyar dolar iken, 2013 yılında 7.4, 2014 yılında ise 8.6 milyar dolar olmuş. Elimizdeki verilere göre bavul ticareti gelirlerinde 2014 yılına özel bir düşüş yok. Ancak, bavul ticareti ile ülkeye giren döviz miktarı, Budak’ın iddiasındaki rakamlara yakın.

Turizm Alanında Gidişat Ne Yönde?

Türkiye ile Rusya arasındaki ticari ilişkilerin önemli bir boyutunu da turizm gelirleri oluşturuyor. TÜİK verilerine göre 2014 yılında Türkiye’ye yaklaşık 4.5 milyon Rus turist gelmiş.

Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TURSAB) verilerine göre ise Türkiye’ye giriş yapan turistlerin ortalama harcaması 2014 yılında 828 dolar olmuş. Mahfi Eğilmez’in de yazısında kullandığı yöntemi kullanarak, bu 828 dolarlık harcamayı referans alırsak, Rus turistlerin 2014 yılında Türkiye’ye 3.69 milyar dolarlık döviz bıraktığı söylenebilir. Bu açıdan bakıldığında, Budak’ın iddia ettiği gibi 6-7 milyar dolarlık bir döviz geliri söz konusu değil.

Turist Sayısı Azalıyor

Turist sayılarına baktığımızda özellikle Antalya’ya gelen Rus turist sayısında bir azalma söz konusu. Normalde Antalya ve çevresine gelen turistler arasında Ruslar, Almanlardan sonra ikinci sırada. 2014 yılı Ocak-Mayıs döneminde gelen Rus turist sayısı yaklaşık 802 bin iken, 2015 yılının aynı döneminde bu rakam 542 bine gerilemiş. Ağustos ayına dair verilerde de benzer bir gerileme görünüyor. 2015 yılının Ağustos ayında Türkiye’ye gelen Rus turist sayısı, geçen yılın Ağustos ayına göre %18 düşüş gösterirken, 2014 Eylül-2015 Eylül karşılaştırması da %17’lik bir azalma olduğunu gösteriyor. Yani 2015 yılı için beklenen turizm gelirlerinde bir düşüş yaşanması beklenebilir.

Sonuç olarak, Budak’ın iddiasındaki rakamlar verilerle tümüyle örtüşmüyor. Ayrıca elimizdeki verilerin bazılarının projeksiyon olduğunu da belirtmemiz gerekir. Bu hesaplamalara göre Türkiye’nin Rusya ile yaşadığı kriz sebebiyle yaklaşık 18 milyar dolarlık bir gelir kaybı olabilir.

CHP Antalya Milletvekili Osman Budak’ın iddiasında büyük oranda doğruluk payı vardır.