1960 Darbesinin Ekonomiye Etkileri

1960 Darbesinin Ekonomiye Etkileri

AK Parti Denizli Milletvekili Cahit Özkan genel kurulda gündem dışı olarak söz aldığı konuşmasında 15 Temmuz darbe girişimine değinerek, Türkiye’de darbelerin ekonomiye her zaman kötü etkileri olduğunu vurguladı. Milletin 15 Temmuz darbesine dur dediğini belirten Özkan, 27 Mayıs 1960 darbesiyle kişi başına düşen gelirin 583 dolardan 194 dolara, %3 olan büyümenin de %1,5’lara gerilediğini iddia etti.

Türkiye, tarihindeki ilk askeri darbeyi 27 Mayıs 1960’ta yaşadı. Demokrat Parti hükümetini deviren cunta, başbakan Adnan Menderes, bakanlar Hasan Polatkan ve Fatin Rüştü Zorlu’ya verilen idam cezasını infaz edilmesine karar vererek Türkiye demokrasi tarihinde trajik yaralar açtılar. Akademik birçok çalışma da gösteriyor ki özellikle demokratik olarak seçilmiş hükümetleri yerinden eden darbelerin etkileri sadece siyasi düzlemle sınırlı kalmıyor, ekonomiye de ciddi olumsuz etkileri oluyor. Bu olumsuz etkiler kısa ve uzun vadede kendini gösteriyorlar.

Askeri cuntanın 27 Mayıs 1960’ta yönetime el koymasından önceki yıl Adnan Menderes başbakanlığındaki Demokrat Parti hükümeti sabit fiyatlarda %4,6’lık bir büyüme kaydetmiş ve kişi başına düşen geliri 583 dolara yükseltmişti. 1960 yılına girerken ihracattaki artış oranı %43 seviyelerinde gerçekleşmişti ve ihracat ithalatın %75’ini karşılayabiliyordu. Mayıs 1960’ta yönetimi Cemal Gürsel başkanlığındaki geçici hükümete devredilmesiyle ekonomik büyüme 1960’ta %2,9’a, 1961’de ise %1,7’ye geriledi. Buna paralel olarak da kişi başına düşen gelir 1960’ta 359 dolara, 1961’de ise 194 dolara düştü. Bu düşüşte cari fiyatlarda azalan büyüme rakamlarının yanı sıra darbe sonrası yapılan devalüasyonun da etkisi vardı. Kişi başına düşen gelirde 1959 seviyelerine 1969’a kadar ulaşılamadı.

Genel değerlendirmede, AK Parti Denizli Milletvekili Cahit Özkan’ın askeri darbelerin ekonomiye olan olumsuz etkisini örneklendirdiği iddiasında doğruluk payı vardır.