Binali Yıldırım AK Parti İzmir Milletvekili

İzmir-İstanbul Otoyolu, 9 milyar, finans maliyetiyle birlikte 9 milyar... Türkiye’nin 1950 yılındaki milli gelirinden büyük.

31 Mayıs 2016 tarihinde İzmir 'de söylendi.
Okuma Süresi    3 Dakika
Konu : Büyüme

İzmir-İstanbul Otoyolu Yatırımı 1950 Milli Gelirinden Büyük Mü?

Başbakan Binali Yıldırım, İzmir’de STK temsilcileriyle bir buluşma gerçekleştirdi. Yıldırım, yaptığı konuşmada sivil toplum örgütleri ve siyasi partilerin demokrasinin iki anahtar kurumu olduğunu vurguladı; siyaset kurumu ile sivil toplum irtibatının demokrasinin gelişmesi için olmazsa olmaz bir rolü olduğunu belirtti. AK Parti iktidarları döneminde İzmir’e yapılan yatırımları sıralayan Yıldırım, İzmir – İstanbul Otoyolu’nun finans maliyetiyle birlikte 9 milyar olduğunu ve bu miktarın Türkiye’nin 1950 yılındaki milli gelirinden fazla olduğunu iddia etti.

İddianın mevcut halinden Yıldırım'ın maliyet olarak 9 milyar belirtirken TL'yi mi yoksa ABD dolarını mı kastettiği anlaşılamıyor. Bu nedenle iddia iki ihtimal de düşünülerek kontrol edildi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre  Türkiye'nin Gayri Safi Yurtiçi Hasılası (GSYH) 1950 yılında cari fiyatlarda 9 milyar 715 milyon TL. Bu miktar 3 milyar 469 milyon ABD Doları'na tekabül ediyor. 


İzmir-İstanbul otoyolu maliyetiyle ilgili ise farklı miktarlar kamuoyunda dolaşıyor. Projenin toplam yatırım tutarı Otoyol Yatırım ve İşletme A.Ş. internet sitesinde 10 milyar 52 milyon TL olarak açıklanmış. İhale tarihindeki mevcut ABD doları kuru dikkate alındığında maliyet 6,5 milyar ABD doları seviyelerinde. Aralık 2015'te dönemin Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım,  İstanbul-İzmir Otoyolu inşaatında şu ana kadar 1 milyar 750 milyon lira kamulaştırma, 10 milyar 500 milyon lira da yol inşaatı olmak üzere toplamda 12 milyon 250 milyon TL harcandığını açıklamıştı. Aralık 2015 'teki ABD dolar kuru dikkate alındığında ise maliyet 4,5 milyar ABD Doları seviyelerine kadar iniyor. 


Fakat mutlak para değerleri üzerinden 1950-2016 karşılaştırması yapılması yanıltıcı ve yanlış yönlendirme içerir. Doğru bir değerlendirme için ABD Doları ve TL'nin alım gücü değeri üzerindeki değişim dikkate alınmalı. Merkez Bankası verilerine göre 2016'da 9 milyar TL 1980'de 56 bin TL seviyelerinde tekabül ediyor. 1950-1980 arası yüksek enflasyonlu dönemler düşünüldüğünde 9 milyar TL'nin 1950'deki reel değerinin daha da az olması beklenebilir. 


ABD Doları da 1950'den bu yana değer kaybetti. Örneğin Türkiye'nin 3,4 milyar ABD Doları olarak gerçekleşen 1950 milli gelirinin 2016'da karşılığı 34,5 milyar ABD Doları. 

Binali Yıldırım'ın iddiasında belirttiği 9 milyarlık otoyol maliyeti bedeli ABD Doları olarak da alınsa TL olarak da alınsa Türkiye'nin 1950 milli gelirinden büyük değil. Reel değerler hesaplandığında Türkiye'nin 1950'deki milli gelirinin 2016'daki karşılığı 34,5 milyar ABD Doları ve iddia edilen otoyol maliyetinden oldukça fazla bir değer. 2016'daki 9 milyar TL'nin reel değeri ise 1950'de Türkiye'nin 9,7 milyar TL'lik milli gelirinden oldukça az. 

Sonuç olarak;

İzmir Milletvekili Binali Yıldırım'ın İddiasında Doğruluk Payı Yoktur.

Bu iddia kontrolüne dair itirazlarınız varsa bize ulaşabilirsiniz.
Yayın Tarihi:   31 Mayıs 2016 Son Güncelleme:   8 Ocak 2021