Zürafa Sokak’ta Bulunan Manukyan’ın Evleri Karşılıksız Olarak Devlete mi Verildi?

Bir Twitter hesabı tarafından 22 Aralık 2021 tarihinde yapılan paylaşımda Beyoğlu Zürafa Sokak’ta bulunan Manukyan evlerinin karşılıksız olarak devlete verildiği iddia edildi. Paylaşım 280’in üzerinde beğeni toplamış.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Beyoğlu’nun Karaköy semtinde Zürafa Sokak, Osmanlı’nın son dönemlerinden beri genelevleri ile tanınıyor. Başlangıçta ismi “zürefa” olan ve bu hâli ile “zarif” kelimesinin çoğulu, aynı zamanda da “eşcinsel kadın” anlamına gelen sokak, Cumhuriyet’in ilanından sonra “zürafa” ismini aldı. Karaköy ile Taksim’in ayrım noktasında bulunan ve iki yüz yıldır civarda işleyen genelevleri, değişmeyen Arnavut kaldırımları, demir kapılı sokak girişi ve sahibini vergi rekortmeni kılan evlerin girişlerinde asılı vergi levhaları ile Zürafa Sokak, Matild Manukyan döneminde onun adı ile özdeşleşti.

1914 doğumlu Matild Manukyan, İstanbul’da terzi iken mesleğini bırakıp genelev işletmeye başladı. Kariyeri boyunca, Zürafa Sokak’taki evlerin çok büyük bir kısmını satın aldı ve Türkiye’nin gündemini hâlen meşgul eden miktarda bir servete sahip oldu. Servetinin boyutları, sahip olduğu mülkler ve Manukyan’ın 2001’de ölümü üzerine süregiden miras davaları konuşulmaya devam ederken, Zürafa Sokak ve çevresinde büyük çoğunluğu Manukyan’ın mirası olan evler 2020’ye dek işlemeye devam etti.

Zürafa Sokak ve yakın çevresinin yüzyılın ötesine uzanan genelevleri ile ünlü hâllerinin son bulması yıllardır ara ara gündeme geliyordu. Fakat değişim, Türkiye’de ilk COVID-19 vakasının görülmesi üzerine 16 Mart 2020’de alınan Sağlık Kurulu kararı ile gerçekleşti. İkinci bir emre kadar kapatılan genelevler için alınan karar devamlı olarak yenilendi. 20 Aralık 2021’e gelindiğinde Beyoğlu Belediye Başkanı Haydar Ali Yıldız, Karaköy’ün ünlü Zürafa, Kadem ve Alageyik sokaklarında bulunan genelevlerin artık hizmet vermeyeceğini, sokakların kültürel bir dönüşüm ile Beyoğlu Kültür Yolu’na dahil edileceğini açıkladı.

Zürafa Sokak ve çevresinde bulunan genelevler pandemi süreci boyunca kapalı kaldı. Süreç boyunca genelev çalışanlarının güvencesiz, belirsiz koşullarda ve ruhsatsız çalışmak zorunda kalmaları ile bu sokakların durumu tekrar tekrar gündeme geldi. Zürafa Sokak, pandemi etkisi ile geçen iki yılda harap görüntüsü ve evsizlerin sokağa yerleşmeleri ile haberlere konu oldu. Demir kapıları iki yıl boyunca kapalı kalan sokakta bulunan genelevlerde, Manukyan’a ve çalışanlara ait belgeler ve eşyalar çöp veya yakacak oldular.

Beyoğlu Belediye Başkanı Haydar Ali Yıldız, 20 Aralık 2021’de düzenlenen basın toplantısında, Zürafa Sokak da dahil olmak üzere ismi geçen üç sokağın bundan sonra Beyoğlu Kültür Yolu programına bağlı, kültür ve sanat merkezleri olarak hizmet vereceklerini açıkladı.

Yaptığı basın toplantısında Manukyan’ın varisleri ve diğer ev sahipleri ile planlanan dönüşüm için görüştüklerini ve izinlerini aldıklarını ifade eden Yıldız, hak sahiplerinin “genelevin devam etmesini istemediklerini” belirten iyi niyet mektupları ile plana onay verdiklerini açıkladı. Açıklamaların üzerine, Manukyan’ın mirasçısı olduğunu öne süren ve davaları devam eden bir aile, Beyoğlu Belediyesi’nin kendileri ile iletişime geçmediğini belirterek itiraz etti. Manukyan’ın akıbeti karmaşık mirası, sokaklarda bulunan evlerin tümünün sahibinin Manukyan olmaması ve çalışanların durumunun güvencesiz hâli sonucu, kararın açıklanması sonrası sosyal medyada Zürafa Sokak’ın geçireceği dönüşüm için sokakta bulunan evlerin karşılıksız olarak devlete devredildiğine dair iddialar yayılıyor.

Mülkiyetteki tasarruf hakkının maliklere ait olduğunu belirten Yıldız, Belediye’nin sadece sokağın fonksiyonu, işlevi, konsepti, tarzı konusunda bir irade ortaya koyduğunu ve sokakların artık bir kültür-sanat mekanı olarak Beyoğlu Kültür Yolu’nun etkinlik duraklarından biri olacağını ifade etti. Beyoğlu Belediyesi’nin sadece dönüşüme dair planı ortaya koyacağını belirten Yıldız, dönüşüme ilişkin yatırımın hak sahipleri tarafından yapılacağını açıkladı.

Düzenlenen basın toplantısında Yıldız’ın konuya ilişkin açıklamaları şu şekildeydi:

“Bugün itibariyle Zürafa Sokak, Alageyik Sokak ve Kadem Sokak eski fonksiyonundan arındırılarak Kültür ve Sanat Merkezi olarak hizmet verecek. Buranın mülkiyet durumu ve hak sahipliğiyle ilgili bir çalışmamız yoktur. Türkiye bir hukuk devletidir. Mülkiyet anayasa teminatı altındadır. Bu mekanın mahkeme süreçleriyle ilgili bizim çalışmalarımızın doğrudan veya dolaylı irtibatı yoktur. Biz Beyoğlu Belediyesi olarak sokağa yeni bir fonksiyon getiriyoruz.”

Belediye Başkanı Yıldız; Kadem, Alageyik ve Zürafa Sokak’ta bulunan 42 ‘ev’in 37’sinin Matild Manukyan’ın varisi Kelope Çilingir’in mirasçılarına ait olduğunu belirtiyor. Yıldız’ın sunduğu hak sahiplerinin sokağın dönüşümüne onay verdikleri iyi niyet mektubunda yalnızca Manukyan’ın oğlu Kelope Çilingir’in kızı Dora Çilingir’in avukatının imzasının bulunması üzerine; karmaşık miras davasının tüm tarafları ile ve sokakta bulunan evlerin diğer sahipleri ile iletişime geçilip geçilmediği merak edildi. Yıldız’ın açıklamalarına göre, evlerin mülkiyeti ile ilgili belediyenin herhangi bir müdahalesi olmadığı gibi yasal hak sahipleri ve belediye, sokağın dönüşümü konusunda anlaşmaya vardılar.

Bir Twitter hesabı tarafından yapılan paylaşımda Zürafa Sokak’ta bulunan Manukyan evlerinin karşılıksız olarak devlete verildiği iddia edildi. Uzun yıllar Beyoğlu’nda Matild Manukyan’ın sahibi olduğu genelevleri ile tanınan Zürafa, Kadem ve Alageyik sokakları, COVID-19 pandemisi sebebi ile Mart 2020’den itibaren kapalıydı. 20 Aralık 2021 tarihinde yapılan basın toplantısında Belediye Başkanı Haydar Ali Yıldız, genelevlerin tamamen kapatıldığını açıkladı. Zürafa, Kadem ve Alageyik sokakları, yeni plana göre Beyoğlu Kültür Yolu’na dahil kültür ve sanat merkezleri olacaklar. Sokaklarda bulunan evlerin mülkiyetleri konusunda bir değişim olmadı ancak evlerin büyük çoğunluğuna sahip Manukyan’ın miras davası henüz devam eden hukuki bir süreç olması sebebiyle konu tartışmalı bir hâle geldi. Beyoğlu Belediye Başkanı, sokaklarda bulunan evlerin mülkiyetleri konusunda bir değişim olmadığını, dönüşüm için belediyenin finans sağlamayacağını, yatırımları ev sahiplerinin, planı ise belediyenin üstlendiğini ifade etti.