Yargıya Ne Kadar Güveniyoruz?

Yargıya Ne Kadar Güveniyoruz?

AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Yerel Yönetimler Başkanı Abdülhamit Gül, Bursa’da katıldığı AK Parti İl Başkanlığı toplantısında Türkiye’de yargıya güvenin azaldığını iddia etti. Gül konuşmasında, önceleri Türkiye’de yargıya güvenenlerin oranının yüzde 60-70’lerde seyrettiğini ancak son dönemde bu oranın yüzde 20’lerin altına düştüğünü iddia etti.

Gül’ün iddiasındaki "önceleri" ve "şimdilerde" kelimeleri iddianın zamansal bağlamıyla ilgili net olmayan bir durum oluşturuyor. Ancak, referanslar listesinden ulaşabileceğiniz konuşmanın tam metnine baktığımızda, Gül’ün "şimdilerde" diyerek ekim ayındaki Kobane gösterileri sonrası olan olayları ve daha öncesinde 17 Aralık süreciyle başlayan yargı-hükümet çekişmesini kastettiğini söyleyebiliriz. "Önceleri" derken ise Gül’ün bu olayların öncesindeki dönemlere işaret ettiğini düşünüyoruz.

Türkiye’de yargı kurumuna güveni araştırmak için ulusal ve uluslararası farklı kamuoyu yoklamalarına başvurduk. En güncelden başlayacak olursak, Kadir Has Üniversitesi tarafından yapılan "Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması"nın 2013 yılında yapılan versiyonuna göre toplumun yargıya güveni yüzde 26.5 dolaylarında. Yine aynı araştırmanın 2012 versiyonunda bu oran yüzde 37.2, 2011 versiyonunda ise yüzde 38.8 olmuş.

Uluslararası köklü bir kamuoyu yoklaması şirketi olan ve düzenli olarak dünyanın çeşitli ülkelerinde, birçok konu üzerine araştırmalar yapan Gallup şirketinin 2013 yılında Gezi olaylarının yaşandığı dönemde yaptığı anket çalışmasının sonuçları ise daha farklı bir resim çiziyor. Gallup’un araştırmasına göre yargıya güven şehirde yaşayanlar arasında yüzde 66 olurken, kırsal bölgede yaşayanlarda bu oranın yüzde 49 olduğu görülüyor.

Bir diğer köklü ve geniş kapsamlı araştırma ise Dünya Değerler Araştırması. Bu araştırmanın konuyla ilgili soru içeren ve Türkiye’yi de kapsayan dönemlerdeki sonuçlara bakıldığında, 1990 yılında Türkiye’de yargıya güvenenlerin oranı yaklaşık yüzde 63 iken, bu oran 1996 yılında yüzde 70, 2007 yılında yüzde 74, 2011 yılında ise yüzde 67 olmuştur.

Son olarak, Avrupa çapında yürütülen bir kamuoyu araştırma dizisi olan Eurobarometer’a da bakıyoruz. Bu araştırmayı incelediğimizde ise Türkiye’de yargıya güvenin 2004 yılında 2010 yılına kadar dalgalı bir grafik izlediğini görüyoruz. Bu araştırmaya göre Türkiye’de yargıya güvenenlerin oranı 2004 ve 2010 yılları arasında yüzde 65 ila yüzde 53 arasında oynamakta.

Eurobarometer Türkiye’de yargıya güven oranları


 

Yukarıda paylaştığımız verilere bakıldığında farklı kamuoyu araştırma şirketlerinin farklı sonuçlara ulaştığını görüyoruz. Ancak yargıya güven oranının, "Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması" dışındaki diğer anketlere göre, 2011 yıllarına dek yüzde 60 dolaylarında olduğunu söyleyebiliriz. 2011 sonrası verilerin bulunduğu Gallup ve Eğilimler araştırmalarına baktığımızda ise 2012 yılında bir düşüş grafiğine girildiği söyleyebiliriz. Dolayısıyla iddianın ilk kısmını, yani “önceleri” yargıya güvenin yüzde 60-70 dolaylarında olduğu iddiasını doğrulayabiliyoruz. İddianın ikinci kısmı, yani son süreçteki yargıya güven oranı hakkında elimizdeki tek veri kaynağı Eğilimler Araştırması. İddianın bu kısmının, 2014 yılına dair yapılan diğer kamuoyu yoklamaları yayınlandıktan sonra yeniden incelenmesi daha net bir sonuç verecektir.

Bu sebeple Gül’ün iddiasında büyük oranda doğruluk payı vardır diyebiliriz.