Son 11 yılda 241 tane devlet tarafından öldürülen çocuk var

Son 11 yılda 241 tane devlet tarafından öldürülen çocuk var

CHP İzmir Milletvekili Rıza Türmen, CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu ile birlikte TBMM’de düzenlediği basın toplantısında “son 11 yılda 241 tane devlet tarafından öldürülen çocuk var” iddiasında bulunmuştur.

Ülkemizde özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde 1980’lerden bu yana başta toplumsal olaylar, kara mayınları ve askeri mühimmat kullanımı olmak üzere çeşitli sebeplerle çocuk ölümleri gerçekleştiği katlanılmaz bir gerçekliktir. Bu felaket durumu daha da vahim hale getiren durumlardan biri ise bu ölümlerle ilgili kamuya açık resmi verilerin olmayışıdır. Çocuk ölümlerinde devlet ihmalinin araştırılması için TBMM’de bulunan BDP ve HDP grupları 2014 yılı içerisinde meclis araştırma önergesi vermişlerdir ancak şu ana kadar bir sonuç alınamamıştır.

Konuyla ilgili olarak, sosyal medyada da sıklıkla referans verilen iki sivil toplum kuruluşunun raporuna ulaşabildik. Hemen belirtmek gerekir ki referans aldığımız bu iki rapor da sundukları rakamların kesin olmadığını, kapsamlı basın taraması ve bireysel temaslarla ulaşılan rakamlar olduğunu belirtmektedir.

Bu raporlardan ilki İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi’nin “1988-2014 Yılları Arası Çatışmalı Süreçte Katledilen Çocuklar Raporu” olacak.  İHD’nin raporuna göre 1988-2014 yılları arasında toplam 580 çocuk toplumsal olaylar, kara mayınları, güvenlik güçlerinin müdahaleleri ve ihmalleri gibi sebeplerden dolayı hayatını kaybetmiştir. Rapora göre Türmen’in işaret ettiği son 11 yıllık dönemde ise bu sayı 167’dir.

İncelediğimiz diğer kaynak ise, Gündem Çocuk Derneği’nin (GÇD) sadece 2013 senesindeki çocuk ölümlerini ele alan “Türkiye’de Çocuğun Yaşam Hakkı” raporudur. İHD’nin raporundan farklı olarak GÇD raporu çocuk ölümlerini çok daha kapsamlı bir boyutta ele almaktadır. GÇD raporu ölümleri öncelikle “devlet eliyle ortaya çıkan yaşam hakkı ihlalleri” ve “devlet önlem almadığı için ortaya çıkan yaşam hakkı ihlalleri” olarak iki gruba ayırmıştır. Birinci grup kategorileri İHD’ninkine benzer şekilde toplumsal olaylar, kara mayınları ve askeri mühimmat, yargısız infaz ve kamu görevlilerinin ihmali sebeplerinden kaynaklanan ölümleri incelemektedir. Buna göre sadece 2013’de devlet eliyle ortaya çıkan ölümlerin sayısı 33’dür. Devlet önlem almadığı için gerçekleşen ikinci grup ölümler ise aile içi şiddet, intihar, iş kazaları, afetler ve başka bir çok alt kategoriden oluşmaktadır. Bu gruptaki çocuk ölümleri sayısı ise 600’dür. Yani GÇD raporuna göre devletin negatif ve pozitif yükümlülüklerini yerine getirmemesinden ötürü sadece 2013’de 633 çocuk hayatını kaybetmiştir.

Görüldüğü gibi çocuk ölümleri ile ilgili birbirinden farklı ancak her halükarda vahim bir tablo vardır. İncelediğimiz her iki rapor da devlet sebepli ve ihmaline dayanan çocuk ölümlerinde kesin rakamlara ulaşmanın mümkün olmadığını belirtmektedir. Ancak Rıza Türmen’in iddia ettiği gibi 11 yılda 241 çocuğun devlet tarafından öldürülmüş olması ne yazık ki gerçeklikten uzak değildir.

Sonuç olarak CHP İzmir Milletvekili Rıza Türkmen’in iddiasında kayda değer ölçüde doğruluk payı vardır.