Türkiye'de Eğitimin Kalitesi Ortalama

Türkiye'de Eğitimin Kalitesi Ortalama

Öğretmenler gününün kutlandığı 24 Kasım haftası sona ererken hafta boyunca gündeme getirilen Türkiye’de eğitim ve öğretmenlerin durumuyla ilgili analizlerimiz devam ediyor. CHP Ankara milletvekili Şenal Sarıhan, TBMM’de yaptığı konuşmada “Türkiye uluslararası alanda eğitimin kalitesi, eğitimde başarı oranları, eğitim sisteminin etkinliği ve verimliliği bakımından dünya sıralamasının alt basamaklarında yer alıyor” iddiasında bulundu. Sarıhan demecinde eğitim konusunu kalite, başarı oranı, etkinlik ve verimlilik gibi dört farklı kategori üzerinden değerlendirmiş. Araştırdığımız kaynaklar bu dört alana birebir tekabül eden değerlendirmeler içermese de Türkiye’deki eğitim sisteminin diğer ülkelerle karşılaştırılması açısından birçok imkân sunuyor.

 OECD’nin Evrensel Temel Beceriler Değerlendirmesine göre Türkiye 76 Ülke Arasında 41. Sırada

OECD’nin dünya genelinde eğitim sistemlerini değerlendirmek için oluşturduğu bir araştırma programı olan PISA (Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı) ile orta öğretim çağındaki öğrencilerin performansı değerlendiriliyor. Bu performansı değerlendirirken de çeşitli göstergeleri ölçerek bir sonuca varıyor. Bu ölçeğe göre ülkeler matematik, fen bilgisi ve okuma-anlama dallarında sıralamaya tabi tutuluyorlar. Önceki analizlerimizde Türkiye’nin PISA performansını özetlemiştik.

OECD 2015 Mayıs ayında yayınladığı Evrensel Temel Beceriler raporuyla PISA çalışmasını genişleterek 76 ülkede öğrencilerin matematik, fen bilgisi ve okuma-anlama alanlarındaki performanslarını karşılaştırıyor. Listenin üst sıralarını Singapur, Hong Kong ve Güney Kore gibi Asya ülkeleri sahiplenmiş durumda. Asya’nın eğitim devlerini ise batılı ülkeler takip ediyor. Eğitim konusunda en başarılı Avrupa ülkesi 6. sıradayken İngiltere 20, ABD 28. sırada kendine yer bulabilmiş. Afrika ülkesi Gana’nın en düşük puanla listenin sonunda yer aldığı değerlendirmeye göre Türkiye ancak 41. sırada yer alabiliyor.

Raporun en ilgi çekici yönlerinden birini, ülkelerin matematik ve fen bilimleri alanlarında asgari puanın altında kalan öğrenci sayısına göre sıralaması oluşturuyor. Bir öğrencinin matematik ve fen bilgisi alanlarında temel becerilere sahip olduğunu göstermek için asgari 420/1000 puan alması gerekiyor. Şaşırtıcı bir şekilde gelişmiş ülkelerde dahi bu taban puanı alamayan öğrenci oranı bir hayli yüksek. Örneğin İngiltere’deki öğrencilerin %20’si, Norveç’te %22’si, ABD’de %24’ü, İsveç’te ise %27’si temel becerilere sahip olmak için gereken 420 taban puanının altında kalmış.  Türkiye’de ise başarız olan öğrenci oranı %36 ve bu skorla 76 ülke arasında 45. sıradayız.

Ortaokula Kayıtlı Öğrenci Oranımız %76’da Kalıyor

Türkiye’de eğitim sisteminin dünya ortalamasına göre vasat durumda olduğunu gösteren bir diğer göstergede ortaokula kayıtlı öğrenci sayısında kendini gösteriyor. OECD’nin çalışmasına göre ortaokula kayıtlı öğrenci oranımız %76’da kalıyor ve bu da bizi 76 ülke arasında 65. yapıyor.

OECD PISA çalışmasının yanı sıra incelediğimiz bir diğer değerlendirme de UNESCO’nun desteğiyle hazırlanan Herkes İçin Eğitim Gelişim Endeksi (EDI). Bu endeks değerlendirmesinde ilköğretime erişim, yetişkin okur-yazarlığı, eğitim kalitesi ve cinsiyet eşitliği kriterlerini dikkate alıyor. Ülkeler bu kriterlerde gösterdikleri performansa göre 0 ila 1 puan arasında notlandırılıyor ve 1’e en yakın puanı alan ülkeler “herkes için eğitim” hedefini gerçekleştirmeye en yakın ülkeler olarak değerlendiriliyor. EDI değerlendirmesine göre 2012’deki puanı 0,939 olan Türkiye 2015’de puanını 0,950’ye yükseltmiş. EDI puanımız ilk bakışta yüksek gibi görünse de 117 ülke arasında 65. sırada yer alarak vasat bir performansa sahip olduğumuz düşünülebilir.

Genel bir değerlendirme yapıldığında Türkiye’nin eğitim performansının iyi olduğunu söyleyebilmemiz için elimizde ne yazık ki fazla veri yok. Ancak yine de Türkiye çeşitli değerlendirme kriterlerine göre Sarıhan’ın iddia ettiği gibi dünya sıralamasının alt basamaklarında değil, ortalarında yer alıyor.

Dolayısıyla iddiada kısmen doğruluk payı vardır.