İşsizlik Rakamları Korkutuyor

İşsizlik Rakamları Korkutuyor

CHP, geçtiğimiz salı günü Meclis’te grup toplantısı yapan tek parti oldu. CHP’nin grup toplantısında konuşan Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu, konuşmasında iktidarın performansını eleştirerek, çeşitli göstergeler hakkında yorumlarda bulundu. Kılıçdaroğlu konuşmasında işsizliğin artışına dikkat çekerek, işsiz sayısının artıp 6 milyon 200 bin olduğunu iddia etti. Kılıçdaroğlu ayrıca, son iki ayda işsiz kalan kişi sayısının 1 milyon 300 bin, son bir yılda iş arayıp bulamayan kişi sayısının ise 400 bin olduğunu iddia etti.

İstihdam verileri tartışmalı

Doğruluk Payı olarak birden fazla kez analizlerimize konu olan istihdam verileri TÜİK tarafından düzenli olarak yayınlanıyor. Ancak TÜİK’e gelen eleştirilerin odaklandığı konu bu verilerde işsiz sayısının, ‘umutsuzlar’ olarak adlandırılan, iş bulma umudu olmadığı için iş aramayan kişilerin dahil edilmeden hesaplanması. Ayrıca TÜİK istihdam verilerini derlerken mevsimlik çalışanları da işsiz sayısına dahil etmiyor; bu verileri ayrı kalemler olarak sunuyor. Dahası, işgücüne dahil olmayanlar tablolarında neye tekabül ettiğini tam olarak bilmediğimiz, ‘diğer’ başlıklı bir kalem daha bulunuyor. Dolayısıyla, resmi haber bültenlerindeki göstergeler ile genellikle muhalefetin kullandığı veriler arasında uyuşmazlık söz konusu olabiliyor. TÜİK’in yanı sıra, DİSK’in araştırma grubu DİSK-AR da kendi istihdam verilerini oluşturup, kamuoyu ile paylaşıyor. DİSK-AR’ın da sunduğu verilerde farklılaşma görülebiliyor.

Türkiye’de işsiz sayısına dair ne söylenebilir?

Tüm bu tartışmalı noktaları akılda tutarak TÜİK verilerini incelediğimizde şöyle bir tablo ile karşılaşıyoruz. TÜİK’in sağladığı 2014 verilerine göre, Aralık ayında resmi işsiz sayısı 3 milyon 145 bin. Bu sayıya, 2014 yılındaki umutsuzları ve diğer kaleminde gösterilen verileri eklediğimizde toplam işsiz sayısı 5 milyon 629 bin kişi olarak ortaya çıkıyor.

DİSK-AR ise bu verilere ‘işinden memnun olmayan ya da daha fazla çalışmak istediği halde düzgün işler bulamadığı için çaresiz kısa süreli işler yapanlar’ı yani eksik ve yetersiz istihdam verilerini ekleyerek toplam işsiz sayısını 6 milyon 665 bin olarak açıklıyor.

Son iki ayda işsiz kalan kişi sayısı ne durumda?

Kılıçdaroğlu iddiasında ayrıca son iki ayda işsiz kalan kişi sayısına da değiniyor. Son iki ayda işsiz kalanların spesifik olarak belirtildiği bir veri kalemi bulamadık. Ancak yine TÜİK’in sağladığı verilerden, ‘İş arama süresine göre işsizler’ tablosuna baktığımızda 1-2 aydır iş arayan kişi sayısının Aralık 2014 verilerine göre 1 milyon 307 bin olduğunu görüyoruz. Her ne kadar Kılıçdaroğlu’nun iddiasında ‘son iki ay’ ibaresi geçse de, 2015 yılına dair verilere erişemediğimiz için Aralık 2014 verilerini kullanıyoruz. Nitekim, bu kalemde Şubat 2014-Aralık 2014 arasındaki değişimlere bakıldığında 1-2 aydır iş arayan kişi sayısının ortalama 1 milyon 200 bin civarında olduğunu görüyoruz. Bu sayının 2015’in ilk aylarında da bu civarda yaşanması kuvvetle muhtemel.

1 yıldır iş arayıp bulamayan kişi sayısı 420 bin

Kılıçdaroğlu’nun iddiasındaki bir diğer nokta da iş arayanlar hakkında. Kılıçdaroğlu, 1 yıldır iş arayan ancak bulamayan 400 bin kişi olduğunu iddia ediyor. Bu iddiayı da yine TÜİK verileri aracılığıyla inceliyoruz. Verilere göre Aralık 2014 ayında 1 senedir veya daha fazla (2 seneden az) iş arayıp bulamamış kişi sayısı 420 bin. Bu kalemdeki verilerin de bir yıllık ortalaması 413 bin. Yani 1 ila 2 yıl boyunca iş arayıp bulamayanların sayısında belirgin bir değişiklik yok; bu bireyler büyük ihtimalle hala işsizler.

Sonuç olarak, her ne kadar TÜİK’in sağladığı verilerde tartışmalı noktalar olsa da Kılıçdaroğlu’nun iddiası farklı TÜİK verileri ve DİSK-AR’ın sunduğu veriler ile örtüşüyor. Bu sebeple Kılıçdaroğlu’nun iddiasında doğruluk payı vardır.