(2014 ilk çeyrek için açıklanan milli gelir hakkında) Yüzde 7 reel olarak dolar bazında düştü.

(2014 ilk çeyrek için açıklanan milli gelir hakkında) Yüzde 7 reel olarak dolar bazında düştü.

MHP Denizli milletvekili Emin Haluk Ayhan, 3 Temmuz 2014 tarihinde, TBMM genel kurulunda yaptığı açıklamada 2014 yılı için açıklanan Gayri Safi Yurt İçi Hasıla rakamlarında geçen döneme göre dolar bazında reel olarak % 7 düştüğünü iddia etmiştir.

TÜİK Ocak – Mart dönemi GSYİH rakamlarını 10 Haziran 2014’ye yayınladığı bültenle açıklamıştır. Dönemler itibariyle büyüme rakamlarını üç farklı göstergede görebilirsiniz.

Gayri Safi Yurt İçi Hasıla hesaplamaları üretim, harcama ve gelir gibi farklı faktörler temel alınarak yapılabilir. Bu tablodaki büyüme rakamları üretim yoluyla hesaplanan GSYİH değerleri üzerinden değişimi göstermektedir.

Üç farklı gösterge kullanılarak neyin kastedildiğini kısaca anlatmak gerekirse;

Örneğin bir ülkede 2003 yılında tanesi 20 TL’den 5 kazak, 40 TL’den 10 pantolon, 200 TL’den de 20 televizyon üretilsin.

Bu ülkenin GSYİH değeri (20 x 5) + (40 x 10) + (200 x 20) = 4500 TL’dir.

2004 yılında ise tanesi 20 TL’den 8 kazak, 70 TL’den 6 pantolon, 250 TL’den 16 televizyon üretilsin.  Bu durumda GSYİH’in değeri  4580 TL oluyor. Bu da  % 1’lik bir büyüme demektir.

Bu büyüme rakamı cari fiyatlarda TL bazında geçerli olan büyümedir.

2003’de ortalama 1 dolar = 1,3 lira, 2004’te ise 1,5 lira olsun. Bu durumda yapılan hesaplamada ise cari fiyatlarda dolar bazında % 12’lik bir küçülme ortaya çıkacaktı.

GSYİH hesaplamasının temel amacı ülke içindeki üretimi ölçmektir ve bu iki hesaplamada da metanın fiyatındaki değişim ve doların değişimi temel amacı görmemizi engellemektedir.

Fiyatı sabit tutarak değişimi anlamak büyüme konusunda daha gerçekçi bir göstergedir. Örnekten gidecek olursak;

2003 fiyatları üzerinden 2014 GSYİH’i hesaplandığı takdirde örnekteki ekonomide % 20’lik bir küçülme saptanacaktır.

Analize geri dönecek olursak, TL bazında cari fiyatlardaki % 14,8’lik değişimin enflasyonu da içine alan sanal bir büyüme olduğu görülmektedir. Cari fiyatlarda dolar bazındaki değişimde ise Kasım 2013’ten beri dalgalı şekilde seyretmekte olan dolar kurunun  ve enflasyonun etkisi vardır. Bu durumda 1998 bazlı sabit fiyatlarla yapılan büyüme hesaplaması en güvenilir olandır.

Ayhan’nın iddiasında verilerin doğru olmasına rağmen iddianın temel amacı sorunludur ve gösterge sağlıklı değildir.

Sonuç olarak, MHP Denizli milletvekili Emin Haluk Ayhan’ın iddiasında kısmen doğruluk payı vardır.